Beton, metselspecie, voegspecie, zo maak je het

Beton

Beton kant & klaar
Beton koop je 'kant & klaar' gewoonlijk in zakken van 25 Kg. Je hoeft alleen maar water toe te voegen en er doorheen te mengen. Met één zak betonmengsel à 25 Kg maak je 12 liter beton, ofwel 1 bouwemmer vol!

Beton zelf maken
Heb je een iets grotere hoeveelheid beton nodig, dan maak je het voordeliger zelf.
De mengverhouding van beton is Cement : Zand : Grind = 1 : 2 : 3 ofwel 1 deel cement, 2 delen zand, 3 delen grind. Daarbij komt 0,5 tot 0,6 deel leidingwater.

Voor standaard beton
Gebruik portland- of lichter gekleurd hoogovencement, scherp- of rijnzand en grind met een korrelgrootte van bijvoorbeeld 4 tot 16 mm of 4 tot 32mm.

Volgorde
Meng altijd eerst het zand en de grind. Daarna meng je de cement er door tot je een egale mix hebt. Vervolgens voeg je geleidelijk het water toe. Hoe minder water, des te beter je beton! Als je toch teveel water hebt gebruikt, voeg dan nog wat extra cement, zand en grind volgens de 1-2-3-verhouding toe.

Toevoegingen
De eigenschappen van je beton kun je beïnvloeden door stoffen toe te voegen, zoals kleurstoffen, vezels voor versterking, waterglas om beton waterdicht te maken en zouten voor snellere uitharding (snelbeton). Overigens is snelbeton minder sterk dan gewoon beton.

Cementmortel

Algemeen
Cementmortel is een mix van cement, zand en water. Afhankelijk van de verhoudingen en eventuele toevoegingen, kun je deze mortel gebruiken voor metselen, tegelen, stukadoren, voegen en voor restauratie- en reparatiewerk.

Cementmortel kant & klaar
Cementmortel koop je 'kant & klaar' in zakken van 25 Kg. Dat geeft ca.15 l specie en is ruim voldoende voor ± 0.5 m2 halfsteens metselwerk waalformaat. Je hoeft alleen maar water toe te voegen en er doorheen te mengen. Soms zijn er stoffen bijgemengd om de verwerkbaarheid te verhogen.

Cementmortel zelf maken
Heb je een iets grotere hoeveelheid nodig? Je maakt het ook gemakkelijk zelf in de verhouding 1 deel cement, 3 à 4 delen zand en 0,6 tot 1 deel leidingwater.
De ene metselaar zal een vettere metselspecie (1:2,5) prettiger vinden en de andere een schralere specie (1:3,5).
Gewoonlijk worden Portland-cement en bouwzand gebruikt. Voor voegwerk gebruik je zilverzand of witzand.

Wel of geen kalk in je metselspecie?

• Bij het opmetselen van waterdichte buitenmuren gebruik je liefst een specie met uitsluitend cement als bindmiddel.
• Voor binnenmuren en binnenbladen van spouwmuren kan in de meeste gevallen net zo goed, of zelfs beter, gebruik worden gemaakt van kalkspecie. Denk aan sterk zuigende ondergronden zoals de normale baksteen en kalkzandsteen.

En waarom dan?

• Allereerst maakt kalk je specie smeuïger en dus beter verwerkbaar.
• Je wilt dat de sterkte van de voeg meer in evenwicht komt met de sterkte van de steen.

Bij sommige situaties kan de cement zelfs volledig zijn vervangen door kalk. Deze kalkmortel wordt onder andere in restauratiewerk gebruikt.

Volgorde
Meng altijd eerst de juiste hoeveelheid cement en zand (en eventueel kalk) in een speciekuip. Daarna meng je geleidelijk het water er grondig doorheen tot je de juiste dichtheid hebt. Dat kun je eenvoudig checken:
Trek met je troffel een sleuf door de mortel. Blijft de specie in een buikje staan, dan is die goed. Zakt het in, is de mortel te slap, en heb je teveel water gebruikt.

Voegspecie
Voegspecie of voegmortel heeft de verhouding meestal 1 deel cement op 4 delen zand. Of 1 deel cement, 3 delen zand en 0.5 deel kalk bij zachtere stenen.

Pure kalkmortels werden en worden vaak gebruikt bij monumenten vanwege de de zachtheid van de stenen. Deze mortels bestaan uit kalk (steenkalk of schelpkalk) en zand, dus zonder toevoegingen van bijvoorbeeld cement.

Gereedschap

Mengen, hoe en waarmee
Mengen van beton en specie kan heel simpel en voordelig, zonder speciale gereedschappen. Het kan ook heel gemakkelijk en snel met WEL speciale gereedschappen. Hieronder zie je de mogelijkheden.

Handig om te weten

• Verwerk beton en mortels niet bij risico op vorst, als je kapotvriezen wilt voorkomen.
• Wil je een vloertje storten op het zand? Tril de ondergrond stevig aan, bedek met plasticfolie, breng daarop wapening aan (in het midden of iets daaronder) en stort je beton. Bij heet weer nathouden om te snel drogen te voorkomen, eventueel afdekken.
• Reinig je gereedschap vlot nadat je het gebruikt hebt. Wie dat niet doet, krijgt spijt!

Vraag advies
Er zullen bij het werken met beton situaties kunnen voorkomen waarbij wapeningsstaal moet worden gebruikt. Dat kunnen wapeningsstaven zijn maar ook betonstaalnetten. Schroom niet om gedegen advies te vragen bij een vakman om teleurstellingen of erger te voorkomen.