Totaaloverzicht  Nieuws!
mengen en roeren

Over de recepten en veilig werken

Chemisch en niet chemisch

Alle recepten, uit Mengen en Roeren, werden met bepaalde fabricaten uitgewerkt. Het gevolg is, dat wanneer men precies volgens een recept werkt, het resultaat soms verschillend uitvalt, want de grondstoffen zijn overal iets anders. Het is daarom aan te bevelen eerst een zo klein mogelijke hoeveelheid van een bepaald preparaat te maken, in het algemeen b.v. 20 tot 100 g. Hiertoe is het noodzakelijk de delen, die in de recepten opgegeven worden, tot deze kleine hoeveelheden om te rekenen.
We nemen b.v. het recept voor fotokleefstof elders beschreven:
witte aardappeldextrine 15 dl
water 15 dl
glycerine 2 dl
formaldehyde 40 % 0,15 dl
sassefrasolie O,15 dl
Wanneer wij hiervan ongeveer 100 g willen maken moeten we voor ieder deel 3 g nemen. We wegen dus af:
45 g
dextrine
45 g
water
6 g
glycerine
0,45 g
formaldehyde
0,45 g
sassefrasolie
Het is nu mogelijk dat de pasta na het afkoelen te dik of te dun is. We maken dan een tweede kleine hoeveelheid met minder of meer water en wanneer de consistentie de juiste is, maken we zoveel als we nodig hebben door het aantal grammen per deel zoveel groter te maken.

Het verdient aanbeveling de verschillende recepten en werkwijzen van het hoofdstuk, waaruit men iets wil maken, nauwkeurig door te lezen. Men ziet dan hoe de preparaten die op elkaar lijken, gemaakt worden.

HANDIG OM TE HEBBEN

Vaatwerk
Voor het maken van zeer kleine hoeveelheden, b.v. de kleine voorproefjes, koopt men het beste een paar kleine bekerglazen of conische glaskolfjes, de z.g. Erlenmeyers. Deze bieden het voordeel, dat men precies kan zien wat er gebeurt. Voor het maken van grotere hoeveelheden neemt men dan geëmailleerde bekers of pannen. Ook vuurvast aardewerk is bruikbaar.

erlenmeyers
Erlenmeyers

Werkmethoden

Mengen
Voor het oplossen van een stof in water is het gewoonlijk voldoende, het mengsel van tijd tot tijd om te roeren. In veel gevallen kunnen we een platte spaan van hout als roerder gebruiken, verder een spatel van hoorn of een glazen limonadelepel of glasstaaf.

Dikke crêmeachtige emulsies kunnen we ook met een platte staaf voldoende mengen en omroeren. Voor het maken van een dunne emulsie als b.v. een vloeibaar poetsmiddel, nemen we beter een eiwitklopper of een electrische roerder.

Stoffen in poedervorm mengen we in een mortier of vijzel. Voor de meeste stoffen is het gebruik van een mortier van porcelein aan te bevelen.

Verwarmen
In het algemeen moet men verwarmen op het open vuur of op een gasbrander vermijden. De meeste organische stoffen branden gemakkelijk aan wat het product onbruikbaar maakt. Voor temperaturen onder 100℃, dus voor alle samenstellingen die water bevatten, is verwarmen op een waterbad het allerbeste.

We nemen dus twee pannen of bekers, die in elkander passen. De binnenste vult men met het preparaat en zet dat in de met water gevulde grotere pan. Dit water verwarmt men nu op het open vuur tot de stoffen in de binnenste pan de voorgeschreven temperatuur bereikt hebben.

Wanneer men hogere temperaturen wil bereiken, vult men de grootste pan met olie en plaatst hierin de kleinere. De olie kunnen we dan zonder gevaar tot ongeveer 250℃ verhitten. Bruikbaar is b.v. gewone ongekookte lijnolie of slaolie.

De temperatuur moet met een thermometer afgelezen worden. Men mag de temperatuur nooit schatten, daar het preparaat door een verkeerde temperatuur geheel kan mislukken.

Filtreren en klaren
Vele vloeibare preparaten zijn na de fabricatie troebel door kleine hoeveelheden verontreinigingen. In het algemeen kan men deze verontreinigingen eenvoudig laten bezinken. Men laat de vloeistof staan tot de troebel makende stoffen op de bodem liggen en giet of hevelt dan voorzichtig af. In het algemeen gaat hierbij een deel van de vloeistof verloren en de bewerking duurt vrij lang. Vlugger kan men het doel dan door filtreren bereiken. Het succes van het filtreren hangt geheel af van de soort van het gebruikte flltermateriaal. Hoe fijner de onoplosbare deeltjes zijn, hoe fijner ook het filtreerpapier of het filterdoek genomen moet worden. Voor het verkrijgen van een absoluut helder filtraat is het aan te bevelen, een filtreerhulpstof toe te voegen. Men mengt de vloeistof met een kleine hoeveelheid kiezelgoer, fijne asbestvezelsof soms ook met fijn gemalen papier. Het filtreren moet eventueel herhaald worden.
Ontkleuren
Iets gekleurde vloeistoffen, ook wanneer ze troebel zijn, kan men geheel helder doorschijnend en kleurloos maken door de vloeistof met 1 tot 5 % dierlijke kool, actieve kool of ontkleuringskool ongeveer een uur op een waterbad te verwarmen. Hierna filtreert men door een fijn filtreerpapier.

Conserveren
Bijna alle preparaten, die p1antaardige of dierlijke vetten en andere organische stoffen bevatten, als gom, eiwit, stijfsel, enz., bederven zeer gemakkelijk. Om dit te verhinderen voegt men antiseptische stoffen toe, waartoe men salicylzuur, boorzuur of benzoëzuur kan gebruiken. Beter zijn de moderne conserveermiddelen, die b.v. uit de esters van para-oxybenzoëzuur bestaan. Deze kunnen ook aan levensmiddelen toegevoegd worden. Voor andere doeleinden kan men de uiterst werkzame chloorkresolen en chloorthymol nemen.

Breken en malen
Grote stukken kan men zonder gevaar klein maken door ze in een doek te wikkelen, dan tussen twee stenen of stukken hout te leggen en met een zware hamer de grote brokken stuk te slaan. Kleine hoeveelheden kan men het beste fijn malen in een mortier of vijzel. Voor iets grotere hoeveelheden zijn kleine molentjes in de handel, die met de hand gedraaid worden en waarin het maatgoed tussen twee gegroefde maalschijven doorloopt.

Wegen en meten
In vele gevallen kan men met een brievenweger volstaan, het is echter aan te bevelen een eenvoudige weegschaal met gewichten aan te schaffen. Voor het meten van vloeistoffen neemt men de glazen maatcilinders, die men bij iederen drogist kan kopen.


Belangrijk

Voorkom ongelukken!
Gevaarlijk of vergiftige stoffen worden veelal bij de recepten aangegeven. Men mag echter nooit vergeten dat alle chemicaliën relatief gevaarlijk zijn. Na het werken met chemicaliën moet men dus in ieder geval de handen wassen, gedurende het werk mag men met de handen niet aan de oogen komen. Bij het werken met brandbare vloeistoffen mag volstrekt geen vuur in het vertrek aanwezig zijn.

Aanvulling door vindikhier.nl
Beslist lezen!

Op deze website geven wij oorspronkelijke teksten weer uit het boek 'mengen en roeren, verschenen in de dertiger jaren. Lees vooral de hele tekst op deze pagina met onderwerpen als verwarmen (boven waterbad, ofwel au bain-marie) en andere veiligheidszaken. Gebruik beschermende kleding, handschoenen en veiligheidsbril bij het werken met gevaarlijke stoffen. Bedenk dat alcoholen ook gevaarlijk kunnen zijn, ook de drinkbare ethylalcohol en dan zeker in een hoge concentratie. Want zeer brandbaar!
Sommige recepten of in recepten vermelde stoffen zijn wellicht in onbruik geraakt, niet meer verkrijgbaar, niet meer toegestaan of zelfs ronduit gevaarlijk. Denk daarbij aan bijvoorbeeld asbest. Maar ook aan gevaarlijke stoffen als arsenicum en strychnine. Ga dus geen recepten namaken zonder kennis van zaken of met gevaarlijke of verboden stoffen. Met andere woorden:

'DON'T TRY THIS AT HOME'


Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met deze stoffen of van het opvolgen van de recepten in dit boek. Ons motto is slechts: Laat oude kennis niet verloren gaan.


 
copyright © 2010 -
vindikhier.nl - all rights reserved